Obowiązkowe lektury na maturę 2025 – najnowsza lista

Poziom podstawowy – lektury obowiązkowe matura 2025 roku

Lektury obowiązkowe na maturę 2025 obejmują ważne dzieła literatury polskiej i światowej, które uczą nie tylko analizy tekstu, ale także rozwijają wrażliwość estetyczną. Od „Antygony” Sofoklesa, przez „Lalkę” Bolesława Prusa, po „Dżumę” Alberta Camusa – każda z tych książek oferuje wyjątkowe spojrzenie na ludzkie dylematy i etyczne wybory. Analiza kontekstów historycznych oraz kulturowych, które kształtują treść tych utworów, będzie nieodzowna. Nie należy również pomijać krótkich form literackich, takich jak fragmenty Biblii czy ballady Mickiewicza, które stanowią podstawę dla wielu współczesnych interpretacji literackich. Lektury te to nie tylko materiał do nauki, ale przede wszystkim okazja do refleksji nad kondycją człowieka na przestrzeni epok. Staranna analiza każdego dzieła i umiejętność formułowania własnych opinii są istotne dla sukcesu na egzaminie maturalnym.

Lista lektur obowiązkowych na poziomie podstawowym:

Lektury:

1. Bolesław Prus, Lalka, Z legend dawnego Egiptu
2. Henryk Sienkiewicz, Potop
3. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara
4. Władysław Stanisław Reymont, Chłopi (tom I – Jesień)
5. Stefan Żeromski, Przedwiośnie
6. Albert Camus, Dżuma
7. George Orwell, Rok 1984

Krótkie utwory literackie (całość i fragmenty):

1. Biblia (fragmenty Księgi Rodzaju, Hioba, Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Psalmów, Apokalipsy św. Jana)
2. Jan Parandowski, Mitologia, część I Grecja
3. Homer, Iliada (fragmenty), Odyseja (fragmenty)
4. Sofokles, Antygona
5. Horacy – wybrane utwory
6. Bogurodzica; Lament świętokrzyski (fragmenty); Legenda o św. Aleksym (fragmenty); Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)
7. Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty)
8. Pieśń o Rolandzie (fragmenty)
9. Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty)
10. Dante Alighieri, Boska komedia (fragmenty)
11. Jan Kochanowski, wybrane pieśni, w tym: Pieśń IX ks. I, Pieśń V ks. II; psalmy, w tym Psalm 13, Psalm 47; tren IX, X, XI, XIX; Odprawa posłów greckich
12. Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty)
13. Wybrane wiersze: Daniel Naborowski, Jan Andrzej Morsztyn, Mikołaj Sęp-Szarzyński
14. Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty)
15. William Szekspir, Makbet, Romeo i Julia
16. Molier, Skąpiec
17. Ignacy Krasicki, Hymn do miłości ojczyzny, wybrane satyry
18. Franciszek Karpiński, wybór sielanek i liryki religijnej
19. Adam Mickiewicz, Oda do młodości, wybrane ballady, w tym Romantyczność; wybrane sonety z cyklu Sonety krymskie oraz inne wiersze; Konrad Wallenrod; Dziady cz. III
20. Juliusz Słowacki, Kordian, wybrane wiersze, w tym Grób Agamemnona (fragmenty), Testament mój
21. Zygmunt Krasiński, Nie-Boska komedia
22. Cyprian Kamil Norwid, wybrane wiersze
23. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis
24. Adam Asnyk, wybór wierszy
25. Wybrane wiersze: Jan Kasprowicz, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff
26. Stanisław Wyspiański, Wesele
27. Stefan Żeromski, Rozdziobią nas kruki, wrony…
28. Wybrane wiersze: Bolesław Leśmian, Julian Tuwim, Jan Lechoń, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Kazimiera Iłłakowiczówna, Julian Przyboś, Józef Czechowicz, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Gajcy
29. Tadeusz Borowski, Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli
30. Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat
31. Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem
32. Wybrane wiersze: Stanisław Baliński, Kazimierz Wierzyński, Czesław Miłosz, Tadeusz Różewicz, Miron Białoszewski, Jarosław Marek Rymkiewicz, Wisława Szymborska, Zbigniew Herbert, Halina Poświatowska, Stanisław Barańczak, Marcin Świetlicki, Jan Polkowski, Wojciech Wencel
33. Józef Mackiewicz, Droga donikąd (fragmenty)
34. Sławomir Mrożek, Tango
35. Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadania); Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii)
36. Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych)
37. Antoni Libera, Madame
38. Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)
39. Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)
40. Ryszard Kapuściński, Podróże z Herodotem (fragmenty)
41. Wybrane utwory okresu stanu wojennego
42. Powojenna piosenka literacka – wybrane utwory: Ewa Demarczyk, Jacek Kaczmarski, Wojciech Młynarski, Agnieszka Osiecka, Kabaret Starszych Panów

Poziom rozszerzeony – lektury obowiązkowe matura 2025 roku

Lektury obowiązkowe na maturze 2025 na poziomie rozszerzonym to zbiór utworów literackich, które wymagają od uczniów nie tylko dogłębnej analizy, ale także szerszego spojrzenia na konteksty kulturowe i filozoficzne. Znajdziemy tu zarówno klasyki literatury światowej, jak „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego, która zgłębia moralne dylematy jednostki, jak „Boska Komedia” Dantego Alighieri, będąca podróżą przez zaświaty i refleksją nad ludzkim losem. Ważnym punktem na liście jest także „Mistrz i Małgorzata” Michaiła Bułhakowa, pełen alegorii obraz życia w totalitarnym systemie. Lektury rozszerzone oferują szerokie spektrum tematów, od filozofii egzystencjalnej po złożone struktury społeczno-polityczne, co sprawia, że są one nie tylko wyzwaniem dla uczniów, ale i doskonałą okazją do pogłębionej refleksji.

Lista lektur obowiązkowych na poziomie podstawowym:

Lektury: 

1. Jan Kochanowski, Treny (jako cykl poetycki)
2. William Szekspir, Hamlet
3. Wybrane utwory poetyckie z romantycznej literatury europejskiej, w tym wybrane wiersze angielskich poetów jezior
4. Juliusz Słowacki, Lilla Weneda
5. Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa
6. Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata
7. Tadeusz Konwicki, Mała apokalipsa
8. Janusz Głowacki, Antygona w Nowym Jorku

Krótkie utwory literackie (całość i fragmenty):

1. Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty)
2. Platon, Państwo (fragmenty)
3. Arystofanes, Chmury
4. Jan Parandowski, Mitologia, część II Rzym
5. Wergiliusz, Eneida (fragmenty)
6. św. Augustyn, Wyznania (fragmenty)
7. św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty)
8. François Villon, Wielki testament (fragmenty)
9. François Rabelais, Gargantua i Pantagruel (fragmenty)
10. Michel de Montaigne, Próby (fragmenty)
11. Piotr Skarga, Żywoty świętych (fragmenty)
12. Cyprian Kamil Norwid, Bema pamięci żałobny rapsod, Fortepian Szopena, Czarne kwiaty (fragmenty), Promethidion (fragmenty)
13. Realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska: Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary
14. Franz Kafka, Proces (fragmenty)
15. Jorge Luis Borges, wybrane opowiadanie
16. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy
17. Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe
18. Tadeusz Konwicki, Mała apokalipsa
19. Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania
20. Wybrane eseje: Jerzy Stempowski, Gustaw Herling-Grudziński, Zbigniew Herbert, Zygmunt Kubiak, Jarosław Marek Rymkiewicz (po jednym utworze)
21. Wybrane teksty z aktualnych numerów miesięczników i kwartalników literackich i kulturalnych

Przeczytaj wszystkie lektury z języka polskiego obowiązkowe na maturze 2025 

Lektury obowiązkowe na maturze dotyczą zarówno uczniów liceum dziennego, jak i osób uczęszczających do liceum w rok dla dorosłych. Wymagane są znajomości fragmentów dzieł takich jak Biblia, Mitologia Parandowskiego, Iliada, Odyseja Homera oraz utworów polskich autorów, jak Kochanowski, Mickiewicz i Słowacki. W zakresie rozszerzonym pojawiają się dzieła takich twórców jak Platon, Wergiliusz, Bułhakow czy Witkiewicz. Znajomość tych lektur jest niezbędna dla uzyskania dobrego wyniku na maturze.